تاریخچه پیدایش چادر در ایران و اسلام، قدمتی چندهزارساله دارد و از گذشته تا کنون، مردم از آن، جهت پوشاندن بدن خانمها استفاده میکردند، البته در زمانهای قدیم چادرها از نظر شکل و شمایل، تفاوتهای آشکاری با چادرهای امروزی داشتند؛ ولی کاربردشان مانند چادرهای امروزی بود و بهعنوان پوششی برای محافظت زنها در برابر تعرض مردان بیگانه به کار میرفت.
با گذشت زمان و بسته به شرایط حاکم بر هر دوران این پوشش زنانه از لحاظ شکل، طراحی و مدل، دستخوش تغییرات قابلتوجهی قرار گرفت تا اینکه به شکل چادرهای امروزی درآمد.
در ادامه به طور مفصلتر درباره تاریخچه حجاب در ایران و همچنین تاریخچه استفاده چادر در ایران صحبت خواهیم کرد.
تاریخچه پیدایش چادر در ایران و استفاده از آن بهعنوان پوششی زنانه
برای اینکه بتوانیم اطلاعات بهتری راجع به تاریخچه پیدایش چادر در ایران کسب کنیم، لازم است ابتدا سفری به زمانهای دور کنیم و ببینیم که چادر از کی وارد ایران شد ، چگونه به وجود آمد و از چه زمانی بهعنوان یک پوشش زنانه مورد استفاده قرار گرفت.
بسیاری از محققان و تاریخشناسان معتقدند که اقوام پارس، اولین کسانی بودند که از چادر بهعنوان پوششی ایدهآل جهت محافظت بانوان خود از خطرات احتمالی استفاده میکردند. طبق تحقیقات بهعملآمده، این قوم آریایی دائماً در حال کوچ کردن از منطقهای به منطقۀ دیگر بودند و همیشه در مسیر حرکتشان، با خطرات فراوانی که جان آنها را تهدید میکرد، مواجه میشدند؛ یکی از مهمترین خطرات، حضور راهزنان در بین راهها بود.
وجود خطرات بیان شده، سرآغاز تاریخچه حجاب در ایران بود. مردان پارسی برای جلوگیری از تعرض راهزنان به زنانشان، آنها را با تکههای بزرگی از پارچههای مختلف میپوشاندند تا راهزنان متوجه حضور آنها نشوند.
آریاییها وقتی دیدند این پوشش میتواند بهخوبی زنها را از نگاه بد و تعرض مردان غریبه حفظ کند، آن را تبدیل به پوششی مناسب برای حضور زنان در مکانهای عمومی کردند و همین موضوع باعث رقمخوردن تاریخچه پیدایش چادر در ایران و جهان شد. از آن زمان به بعد زنان وقتی میخواستند در معابر عمومی حضور پیدا کنند بدن خود را بهخوبی میپوشاندند.
اگر میخواهید بدانید چادر از کی وارد ایران شد، باید بگوییم که در واقع چادر هیچوقت وارد ایران نشد؛ بلکه ایران خود، منشأ پیدایش چادر در جهان بود و با گذشت زمان، چادر از ایران به کشورهای اسلامی دیگر فرستاده شد.
تاریخچه استفاده از چادر در دوره قاجاریه
تاریخچه پیدایش چادر در ایران و جهان با آریاییها شروع و تا دوره قاجار ادامه پیدا کرد. در دوره قاجار شکل و مدل چادرها و پوششهای زنان تغییر کرد و بهاصطلاح به شکل چادرهای کمری درآمد.
چادرهای کمری، چادرهایی دوتکه بودند که دوتکه آنها در قسمت کمر به هم متصل بود؛ یک تکه آنها از سر تا کمر را میپوشاند و تکه پایینی آنها مانند دامن بود که با یکبند به دور کمر بسته میشد. در این دوران زنان علاوه بر چادر از روبندههایی نازک جهت پوشاندن صورتشان نیز استفاده میکردند.
در دوره قاجار، علاوه بر این که سلیقه و سن زنان در انتخاب رنگ چادر بسیار مؤثر بود، جایگاه طبقاتی آنها نیز در این انتخاب دخیل بود؛ به این صورت که زنان طبقه بالا و اشراف بیشتر علاقه داشتند چادرهایی با رنگهای مشکی، آبی تیره و یا بنفش به سر کنند.
تاریخچه حجاب در ایران به دوران قاجار ختم نمیشود، بعد از دوره قاجار با روی کار آمدن حکومت پهلوی، حجاب دچار تحولات بزرگی شد که در ادامه به شرح آن میپردازیم.
تاریخچه حجاب و استفاده از چادر در دوره پهلوی
در ادامه مطالب گفته شده در مورد تاریخچه پیدایش چادر در ایران، به دورهای برخورد میکنیم که تاریخچه حجاب در ایران را با تحولی عظیم روبهرو کرد.
دوران پهلوی با حکومت رضاشاه شروع شد؛ رضاشاه در طی مدتی که مشغول اداره کشور ایران بود، افکاری پیرامون کشف حجاب را در سر میپروراند. او پس از گذشت مدت زمانی از حکومتش موضوع کشف حجاب را علنی و قانونی را برای اجباری کردن آن در کشور وضع کرد. پس از وضع قانون کشف حجاب در کشور، استفاده از چادر و روبنده برای بانوان ممنوع شد و بهجای آن استفاده از کلاه و کت و دامن مرسوم شد.
این قانون تا پایان حکومت رضاشاه ادامه داشت. پس از مرگ رضاشاه، با آغاز حکومت محمدرضا پهلوی، عدهای از زنان که پایبند اعتقادات دینی بودند، از رعایت قانون کشف حجاب سر باز زدند و دوباره چادرهایشان را به سر کردند.
بعد از پایان دوران حکومت پهلوی، تاریخچه حجاب در ایران، با شروع حکومت جمهوری اسلامی وارد مرحله جدیدی شد که در قسمت بعدی به بررسی آن میپردازیم.
تاریخچه حجاب پس از برقراری حکومت جمهوری اسلامی
در پایان سفرمان درباره تاریخچه پیدایش چادر در ایران، به بررسی حجاب در دوران حکومت اسلامی میپردازیم.
پس از پیروزی حکومت اسلامی ایران در انقلاب ۱۳۵۷، پوشاندن سر و بدن بانوان با چادر، مانتو، روسری یا مقنعه به امری اجباری تبدیل شد و زنانی که در دوران پهلوی حجاب را کنار گذاشته بودند به صلاحدید حکومت جدید مجبور به پوشیدن لباسهای پوشیده و روسری شدند.
پس از گذشت بیش از ۴۰ سال از شروع حکومت اسلامی و با وجود انتقادهای بسیاری از بانوان و خانوادههای ایرانی، این قانون تا امروز تغییر نکرده است و به قوت خود باقی است.